Lezing: Amor Mundi

Hoe gaan we in de toekomst om met dieren?

De relatie tussen mens en dier is door de eeuwen heen voortdurend ge-ëvolueerd. Van wilde dieren die we bejaagden voor voedsel en huiden, tot anonieme dieren die massaal worden ingezet in de industriële veeteelt, tot metgezellen die we in onze huizen en harten sluiten.

Hoe zal de relatie tussen mens en dier evolueren?

De eerste tienduizenden jaren van ons bestaan waren we slechts een zwak en machteloos schepsel. We moesten de hele tijd op onze hoede zijn voor de sabeltandtijger of de

mammoet. We hadden ontzag en respect voor de niet-menselijke dieren, wat duidelijk tot uiting kwam in religie en kunst.

Toen de mens meer technologie ontwikkelde en leerde samenwerken kregen dieren een andere rol. We slaagden erin geiten en honden te domesticeren. Al gauw kweekten we dieren voor vlees en melk. Dieren zoals paarden, runderen en ezels werden onmisbaar voor het ploegen van velden, het transporteren van goederen en het leveren van melk, vlees en wol. De mens had er toen ook alle belang bij deze dieren min of meer goed te behandelen.

De industriële revolutie bracht nieuwe technologieën met zich mee die de rol van dieren in de samenleving veranderden. Machines namen veel van het werk over dat voorheen door dieren werd gedaan, waardoor de noodzaak voor werkossen en trekpaarden afnam. Anderzijds werden dieren meer en meer gezien als ‘hulpbron’ en sindsdien worden ze zonder het minste respect of mededogen met miljarden gekweekt en geslacht.

Met de toenemende urbanisatie en het verkleinen van gezinnen kregen we minder directe contacten met dieren. De rol van gezelschapsdieren werd belangrijker. Daarrond is snel een commerciële industrie ontstaan. Terwijl huisdieren vaak een luxeleven leiden wordt het gruwelijk leed van de vleesindustrie zo ver mogelijk uit het zicht gehouden. Je kan maar beter een poedel dan een varken zijn.

Nieuwe inzichten op wetenschappelijk vlak hebben geleid tot strengere wetten ter bescherming van dieren en tot een toenemende ethische bezorgdheid over de manier waarop we met dieren omgaan. Toch is er nog veel ontkenning van het dierenleed en de impact van vleesproductie op het leefmilieu.

Maar de wetenschap levert nog nieuwe inzichten. Dat ons overleven bijvoorbeeld afhankelijk is van het behouden van de biodiversiteit. Dat het verdwijnen van steeds meer soorten uiteindelijk ook onze toekomst bedreigd. Dat veel dieren tot opmerkelijke sociale en emotionele prestaties in staat zijn. En dat wij zelf ook maar dieren zijn.

De toekomst van onze relatie met dieren is onzeker, maar één ding staat vast: de band tussen mens en dier zal zich blijven ontwikkelen en transformeren. Het is aan ons om ervoor te zorgen dat deze evolutie plaatsvindt met respect en medeleven voor alle levende wezens. De grootste fout die we kunnen maken is denken dat wij als mens boven de dieren staan. We staan op een cruciaal punt in onze relatie met dieren. De keuzes die we nu maken, zullen de toekomst bepalen voor alle levende wezens op deze planeet. Laten we ervoor zorgen dat we een toekomst creëren waarin mens en dier in harmonie kunnen samenleven.

Steven Vromman, Low Impact Man